in de keken

Zo ongeveer een week geleden zei Joksie dat ze pannenkeken had gebakken. Ja pannenkeken. Omdat ik niet graag iemand zijn fouten onder zijn neus duw, accepteerde ik het maar als pannenkoeken. Maar er kwam hevig protest. Het ging wel degelijk om pannenkeken. Wat dat dan wel mocht zijn, vroeg ik mij stilletjes af. En later kwam ik erop uit:

De pannenkeek is een voorouder van de iets bekendere stam van de pottekijkers, die vroeger het keukenlandschap domineerden. Toch is het nodig om hier een kleine nuance te maken: Wat vroeger bekend stond als pottekijkers, verstaan we nu onder pottekekers. Want aangezien hetgeen dat vroeger nu was, nu vroeger is, komen de pannenkeken en de pottekekers voor ons op eenzelfde lijn te staan.

Ook de keuken zelf is niet meer wat het geweest was. De afstand tussen keuken en pottekijkers is minder ver dan je zou denken. Volg maar even mee:

Wat kwam er eerst? De kip of het ei? Wel, ik zal het u zeggen, het kuiken. De uitspraak van dit woord verschilde echter nog met die van voor de periode van de grote volksverhuizingen. Ui werd ij, wat maakte dat het jong van een kip een kijken was. Nu, wanneer men het tegenwoordig heeft over dit voorhistorisch kijken, heeft men het over de keken. Al snel wordt het ontstaan van de pottekekers-stam duidelijk: in de keken zag de eerste pottekekerbaby het daglicht. Een kleine toevoeging over de huidige uitspraak van het kuiken, dat later een keken werd: door de dominantie van Limburgse riddermachten kwam het woord keken in ongebruik en werd het vervangen door het veel populairdere, met Limburgse klanken doorspekte keuken.




Maar laat ons alsjeblief niet afwijken. De pottekijkers ontstonden dus in de keuken, zo zit de vork aan de steel. Maar wat is er nog zoal terug te vinden in de voorhistorische keuken? Jullie kennen hem allemaal wel: de kwamkwammer! En kijk eens wie daarnaast in de frigo lag, is dat een krop sla? Nee, het ziet er toch wat ouder uit. Volgens mij is het een sloeg. De sloeg deden ze vroeger wel eens in een grote slakwam. Ja, een lekker sloegje maakten ze daarmee. Soms wel met rozijnen, vroeger beter bekend als de rowaren. Maar rowaren, dat lust niet iedereen. Net zoals sprootjes. Lust jij sproten? Ikzelf eet ze toch liever dan witgeloofd, om eerlijk te zijn.

Je ziet, in de voorhistorische keuken ging het er ingewikkeld aan toe. Tijd voor een kopje koffie. Vond ik de koffiekon maar.